التهاب صفرا
التهاب صفرا ,التهاب صفرا چیست,التهاب صفراء,التهاب صفراوی,التهابات صفراء,التهابات صفراء اثناء الحمل,التهاب کیسه صفرا بدون سنگ,التهاب مجاری صفراوی
توضیحاتی در مورد التهاب صفرا
کُله‌سیستیت (به انگلیسی: Cholecystitis) یعنی التهاب کیسه صفرا، این بیماری اغلب ناشی از سنگ کیسه صفرا (کله لیتیاز) می‌باشد. علائم بیماری در موارد غیر حاد به صورت کولیک صفراوی (درد مزمن به مدت ساعت‌ها در ربع فوقانی راست شکم که به پشت و شانه راست انتشار دارد) گاه همراه با تهوع و استفراغ است. گاهی درد به دنبال مصرف غذای چرب می‌باشد. ممکن است بیماری سال‌ها علائم سنگ کیسه صفرا را داشته باشد ولی وارد مرحله حاد نشود. در کله سیستیت حاد ما درد شکمی شدید، تب و لرز، زردی، استفراغ و… داریم؛ که اغلب به علت انسداد مجرای کیستیک توسط سنگ کیسه صفرا است ولی گاهی نیز سایر علل مانند تومورها موجب انسداد مجرا می‌شوند. البته کله سیستیت مزمن بدون سنگ (Acalculous Cholecystitis) به صورت حاد در بیماران شدیداً بدحال و به صورت مزمن (CAC) نیز داریم. سنگ کیسه صفرا در این افراد بیشتر دیده می‌شود: خانم‌های میانسال (۵۰–۴۰ ساله)، مصرف قرص‌های ضد حاملگی و استروژن، چاقی، کاهش وزن سریع، دیابت یا سیروز، رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر، سابقه خانوادگی بیماری کیسه صفرا سونوگرافی و کلانژیوگرافی آندوسکوپیک پس رونده (ERCP) گاه در تشخیص مفید است.در این مطلب از سایت جسارت در مورد التهاب صفرا صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
التهاب صفرا یا کله سیستکتومی
کله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا و کله سیستیت حاد می‌باشد. کله سیستکتومی با لاپاراسکوپ امروزه بهتر از کله سیستکتومی با جراحی باز است. اقدامات حمایتی مانند احیاء مایعات وآنتی‌بیوتیک وسیع الطیف نیز به کار می‌رود. داروهای ضددرد، از جمله مخدرها، برای تخفیف درد تجویز شوند. در موارد غیر حاد امکان دارد مصرف اورسودیول برای حل کردن سنگ‌های صفراوی توصیه شود. باید این دارو به مدت دو سال مصرف شود و در برخی بیماران (به خصوص سنگ‌های کوچک کلسترولی) مؤثر می‌باشد. در این بیماران همچنین رژیم کم چربی و مسکن تجویز می‌شود. از درمانهای جدید سنگ کیسه صفرا در موارد غیر حاد تزریق مواد حلال از طریق پوست به کیسه صفرا و نیز شکستن سنگ‌ها به کمک شوک امواج ارسالی از خارج از بدن (E.S.W)است.
علت التهاب صفرا
التهاب کیسه‌ی‌صفرا ممکن‌است به علل زیر باشد: ◊ سنگ کیسه‌صفرا. اکثریت موارد کله‌سیستیت، نتیجه‌ی وجود سنگ کیسه‌ی‌صفرا است که مجرای سیستیک cystic duct، یعنی لوله‌ی خروجی صفرا از کیسه‌ی‌صفرا را مسدود‌کرده است و سبب انباشته‌شدن صفرا و درنهایت التهاب کیسه‌ی‌صفرا شده‌است. ◊ تومور. وجود تومور از زهکشی صفرا به بیرون از کیسه به‌صورتی مناسب جلوگیری کرده و درنهایت به بروز کله سیستیت می‌انجامد. ◊ انسداد مجرای صفرا. پیچ خوردن یا ایجاد جوشگاه درمجرای صفرا سبب بلوکاژ یا انسداد می‌شود و به کله‌سیستیت منتهی می‌گردد.
عوامل خطر در التهاب صفرا
عوامل زیر سبب افزایش احتمال بروز التهاب کیسه صفرا می‌شوند: ♦ سنگ کیسه صفرا. بسیاری از موارد التهاب کیسه‌ی‌صفرا به‌علت سنگ کیسه‌ی‌صفرا است. درصورتی‌که سنگ وجود داشته باشد، احتمال التهاب زیاد است. ♦ جنس مونث. خانم‌ها بیشتر ازآقایان دچار سنگ کیسه‌ی‌صفرا می‌شوند و همین علت احتمال التهاب کیسه‌ی‌صفرا درخانم‌ها را زیادتر میکند. ♦ سن بالا. با افزایش سن، احتمال بروز سنگ کیسه‌ی‌صفرا و نیز التهاب آن افزایش می‌یابد. التهاب کیسه‌ی‌صفرا به بروز تعدادی از عوارض جدی منتهی می‌شود ازجمله: ♦ بزرگ‌شدن‌کیسه‌صفرا. درصورتی‌که به‌علت انباشت صفرا، کیسه‌ی‌صفرا ملتهب شود، ممکن‌است تحت‌فشار قرارگرفته و بیش‌ازحد طبیعی خود ورم‌کند و این حالت سبب بروز درد و افزایش احتمال بروز پارگی (پرفوراسیون perforation) در کیسه‌ی‌صفرا و نیز عفونت و مرگ بافت خواهد شد. ♦ عفونت درون کیسه‌صفرا. درصورت تجمع صفرا درون کیسه‌ی‌صفرا و ایجاد کله‌سیستیت، ممکن‌است صفرا عفونی شود. ♦ مرگ بافت کیسه‌صفرا. کله‌سیستیت درمان نشده ممکن‌است سبب مرگ (گانگرن) بافت کیسه‌ی‌صفرا شود که این حالت به نوبه خود سبب پارگی کیسه‌ی‌صفرا شده یا سبب ترکیدن کیسه‌ی‌صفرا می‌گردد. ♦ پارگی (پرفوراسیون) کیسه‌ی‌صفرا. ممکن‌است به‌علت بزرگ‌شدن یا آلودگی کیسه‌ی‌صفرا در‌نتیجه کله‌سیستیت باشد.
التهاب صفرا حاد
کوله سیستیت حاد اغلب به شکل حمله ای و قولنجی آغاز و به تدریج تشدید می شود. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران التهاب کیسه صفرا حملات قبلی را که خود به خود بهبود یافته است ذکر می کنند. ممکن است درد التهاب کیسه صفرا به ناحیه بین دو کتف منتشر شود یا به شانه کتف راست انتشار پیدا کند. درد التهاب کیسه صفرا ممکن است با تکان خوردن یا تنفس عمیق تشدید شود. بی اشتهایی، و غالباً تهوع وجود دارد. استفراغ نسبتاً شایع است و ممکن است موجب تخلیه مایعات بدن شود. معمولاً یرقان در اوایل کوله سیستیت حاد به ندرت ایجاد می شود. تب خفیف اغلب در التهاب کیسه صفرا وجود دارد ولی لرز شایع نیست. در ۲۵ تا ۵۰ درصد بیماران التهاب کیسه صفرا، کیسه صفرا لمس می شود. در ۵ تا ۱۰ درصد بیماران مبتلا به التهاب کیسه صفرا و کوله سیستیت حاد، در جراحی، سنگ مسدود کننده ی مجرای صفراوی وجود ندارد. این نوع کوله سیستیت ها به ویژه در ارتباط با ضربه های جدی یا سوختگی ها، طولانی شدن مدت وضع حمل و پس از اعمال جراحی ارتوپدی یا سایر جراحی های بزرگ غیر صفراوی ایجاد می شوند.
التهاب صفرا مزمن
التهاب مزمن کیسه صفرا تقریباً همیشه همراه با سنگ کیسه ی صفرا ایجاد می شود. در بیش از ۲۵ درصد بیماران مبتلا به التهاب کیسه صفرا و کوله سیتستیت مزمن، باکتری در صفرا یافت می شود. ممکن است التهاب کیسه صفرا یا کوله سیستیت مزمن، سال ها بدون علامت باشد، به سمت بیماری علامتدار کیسه صفرا یا کوله سیستیت حاد پیشرفت کند و یا با عوارض تظاهر یابد. کوله سیستیت یا التهاب کیسه صفرا، اغلب در اثر وجود سنگ های صفراوی ایجاد می شود و تغلیظ صفرا، متوقف شدن جریان صفرا و عفونت ثانویه ناشی از میکروب های روده (به ویژه اشریشیاکُلی و گونه های باکترویید) را به دنبال دارد.
علائم التهاب صفرا
نشانه‌های التهاب کیسه صفرا عبارتنداز: • درد شدید و ثابت در پاره‌ی بالایی و راست شکم • دردی که ازشکم به شانه‌ی راست یا پشت انتشار می‌یابد. • حساسیت روی شکم در زمان لمس‌آن • عرق‌کردن • تهوع • استفراغ • تب • لرز • نفخ شکم شناسه‌ها و نشانه‌های التهاب کیسه‌ی‌صفرا معمولاً بعد‌از صرف غذا و به‌ویژه غذای حجیم و پرچرب بروز میکند. کله‌سیستیت وقتی بروز میکند که کیسه‌ی‌صفرا ملتهب شود.
عوارض التهاب صفرا
کله‌سیستیت می‌تواند به چندین عارضه جدی منجر شود، از جمله: ¤ عفونت درون کیسه صفرا. اگر زرداب در کیسه صفرا انباشته گردد شاید دچار عفونت شود. ¤ مرگ بافت کیسه صفرا. کله‌سیستیت درمان‌نشده باعث مرگ بافت در کیسه صفرا می‌شود که به نوبه خود منجر به پارگی یا حتی ترکیدگی در کیسه صفرا خواهد شد. ¤ کیسه صفرای پاره. پارگی در کیسه صفرا ممکن است ناشی از بزرگتر شدن کیسه صفرا یا عفونت باشد. اگر پزشک گمان کند که به کله‌سیستیت مبتلا شده‌اید، شاید به متخصص سیستم گوارش ارجاع داده شوید.
تشخیص التهاب صفرا
آزمایش‌ها و روشهای مورد استفاده برای تشخیص کله‌سیستیت عبارتند از: ο آزمایش خون. پزشک به دنبال نشانه‌هایی از عفونت و یا مشکلات کیسه صفرا شاید آزمایش خون تجویز کند. ο تصویربرداری. سونوگرافی از شکم یا توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی اسکن) برای نمایش تصاویری از کیسه صفرا و شناسایی نشانه‌ای احتمالی از کله‌سیستیت کاربرد دارد. ο اسکن. اسکنی که جنبش صفرا در بدن را نشان می‌دهد. اسکن از اسید کبدی ایمینودیاستیک یا تصویربرداری هیدا نمایانگر آهنگ تولید و جریان صفرا از کبد به روده کوچک می‌باشد. اسکن هیدا شامل تزریق ماده رادیواکتیو به بدن است که به سلولهای زرداب‌ساز پیوند می‌خورد تا هنگام جابه‌جایی همراه با صفرا هر گونه انسداد را آشکار کند. شیوه درمانی برای کله‌سیستیت معمولا شامل بستری در بیمارستان برای ایجاد ثبات در التهاب کیسه صفرا و جراحی احتمالی می‌شود.
درمان قطعی التهاب صفرا
درمان قطعی التهاب کیسه صفرا در اکثر مراکز درمانی، برداشتن کیسه ی صفرا به وسیله ی عمل جراحی (کوله سیستکتومی) است که می توان آن را به صورت جراحی باز یا از طریق لاپاروسکوپی انجام داد. ولی معمولاً پیش از آن باید وضعیت بیماری را در بیمارستان تثبیت نمود که این کار با محدود کردن خوردن غذا، قرار دادن لوله در داخل معده و کشیدن محتویات آن و اصلاح اختلالات الکترولیتی انجام می شود. در صورت وجود التهاب شدید، شوک یا خطرناک بودن بی هوشی عمومی برای بیمار، با استفاده از رادیولوژی، لوله (کاتتر) مخصوص تخلیه از راه پوست به داخل کیسه ی صفرا فرستاده می شود و بیمار تا زمان برطرف شدن التهاب حاد تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار می گیرد. پس از تخلیه ی ترشحات و برطرف شدن التهاب، کوله سیستکتومی انجام می شود. سوراخ شدن کیسه صفرا از عوارض نادر ولی خطرناک التهاب کیسه صفرا حاد است که می تواند موجب مرگ بیمار شود و باید به سرعت توسط دکتر متخصص گوارش تحت درمان قرار گیرد.
پیشگیری التهاب صفرا
– به‌آرامی وزن کم کنید. کاهش وزن سریع می‌تواند خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد. اگر به کاهش وزن نیاز دارید، برای ۰٫۵ تا ۱ کیلوگرم در هفته برنامه‌ریزی کنید. – وزن‌تان را در حدی سالم نگه دارید. اضافه‌وزن باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا می‌شود. برای رسیدن به وزنی سالم، مصرف کالری را کاهش و فعالیت بدنی را افزایش دهید. وزن‌تان را با ادامه برنامه غذایی و تمرین ورزشی مناسب در حد سالم نگه دارید. – رژیم غذایی سالم انتخاب کنید. رژیم غذایی با درصد بالای چربی و فیبر کم، خطر سنگ صفرا را افزایش می‌دهد. رژیم غذایی مورد انتخاب شما باید سرشار از میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار باشد.
همه چیز درباره التهاب صفرا
یک فوق تخصص گوارش گفت: دوسوم افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، به بیماری کله سیست مزمن یا التهاب کیسه صفرا مبتلا هستند. دکتر فرزاد جاسمی زرگانی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه خوزستان، اظهار کرد: کله سیستیت، عفونت یا التهاب کیسه صفرا است که می‌تواند حاد یا مزمن باشد و غالبا تشکیل سنگ‌های کیسه صفرا شایع‌ترین علت این بیماری است. وی گفت: افرادی که زندگی بدون تحرک دارند، زنانی که ocp (قرص‌های پیشگیری از بارداری) مصرف می‌کنند، افراد چاق و کسانی که سابقه بیماری ایلئوم، دیابت شیرین، سیروز کبدی، کم‌خونی داسی‌شکل، هیپرلیپیدمی و افرادی که رژیم کاهش کسترول یا رژیم پرکالری دارند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند. فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) اهواز با بیان اینکه بیماری کله سیستیت تا سن 75 سالگی در 20 تا 35 درصد مردم ایجاد می‌شود، افزود: تشکیل سنگ کیسه صفرا در خانم‌ها شایع‌تر بوده و بیشتر در گروه سنی میانسال و بالاتر اتفاق می‌افتد و می‌توان گفت که شیوع بیماری کله سیستیت در خانم‌ها بیشتر است. جاسمی زرگانی گفت: دوسوم افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، به بیماری کله سیست مزمن مبتلا هستند. سنگ‌های کیسه صفرا از نوع کلسترولی شایع‌ترین نوع بوده و بیشتر در زنان دیده می‌شود و ممکن است در 50 درصد موارد، تشکیل سنگ‌های صفراوی علامتی وجود نداشته باشد؛ درد یا کولیک صفراوی اولین علامت بیماری است. وی عنوان کرد: در این شرایط درد معمولا به علت انسداد موقتی مجاری خروجی کیسه صفرا روی می‌دهد و بیمار غالبا بی‌قرار است. تهوع و استفراغ نیز از دیگر علائم این بیماری است که استفراغ گاهی موجب بهبود علائم می‌شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: ممکن است سابقه نفخ، سوءهاضمه، آروغ زدن، عدم تحمل غذاهای چرب و احساس ناراحتی مبهم در قسمت فوقانی راست شکم از علائم بیماری کله سیستیت به شمار می‌روند. جاسمی زرگانی افزود: سونوگرافی شکم، توموگرافی کامپیوتری، کلانژیوگرافی، کله سیستوگرافی و در مواردی انجام آزمایش ترشحات صفراوی، روشهای تشخیص بیماری کله سیستیت است که درمان برحسب شدت بیماری، وجود عفونت، اندازه سنگ و وضعیت سلامت عمومی فرد متفاوت است. این فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی گفت: برای درمان و جلوگیری از پیشروی بیماری لازم است به بیمار آموزش داده می شود که از مصرف غذاهای تشدیدکننده علائم خودداری کند؛ مصرف غذای کم‌چرب توصیه می‌شود و درمان دارویی و جراحی از راه‌های درمان بیماری است.
سنگ های صفراوی
سنگ های صفراوی دو نوعند.سنگ های کلسترولی که در کشورهای غربی شایع ترند و سنگ های بیلی روبینی که در ایران رواج بیشتری دارند.البته در هر نوع سنگ،ترکیبی از بیلی روبین و کلسترول وجود دارد.داروهایی مانندursobil که برای هضم سنگ در بازار موجود است، معمولا روی سنگ های کلسترونی موثر هستند و در مواردی که بیمار تحمل جراحی ندارد، تا آخر عمر این دارو را مصرف کند تا سنگ بزرگ تر نشود.کیسه صفرا در سطح تحتانی کبد قرار دارد و به آن چسبیده است و با مجرای سیستیک مجاری صفراوی ارتباط دارد. کیسه صفرا محل ذخیره ی صفراست اما تولید صفرا در کبد انجام می شود .اگر به دلایل مختلف صفرا داخل کیسه صفرا جمع شود و امکان خروج نداشته باشد ، موجب آزاد شدن فاکتورهای التهابی در جدار کیسه صفرا و التهاب آن می شود که معمولا این مشکل به دنبال انسداد گردن کیسه صفرا و به دلیل وجود سنگ صفرا به وجود می آید.التهاب کیسه صفرا معمولا در افراد بالای ۴۰ سال، خانم ها ، افراد چاق و آن هایی که سابقه ی خانوادگی دارند شایع تر است.
